Citotrainer: voorbereiden op de Cito-toets

De Citotrainer is de naam die gegeven wordt aan tools die helpen om de Cito-toets in het basisonderwijs te oefenen (trainen). Een goede Citotrainer bereidt kinderen optimaal voor op welke Cito-toets dan ook.

Dit kan gaan om de Cito Eindtoets in groep 8, maar ook om de Entreetoets in groep 7 of gewoon de Cito-toetsen in het leerlingvolgsysteem.

Korte samenvatting

Dit artikel gaat over Citotrainers. Eerst geven we je uitleg over wat een Citotrainer precies is en doet. Je leest ook de voordelen van het werken met een Citotrainer. Vervolgens kun je lezen welke Citotrainers er zijn.

Wat is een Citotrainer?

Een Citotrainer helpt leerlingen om zich goed voor te bereiden op de Cito-toets. Door middel van oefeningen leert een kind de typische Cito-vraagstelling kennen, maar wordt ook duidelijk welke vragen er op de Cito-toetsen worden gesteld.

Het doel van een Citotrainer is om de vaardigheden van een kind te verstevigen. Dat gebeurt door geleerde vaardigheden te herhalen, maar ook door het aanleren van nieuwe (of weggezakte) vaardigheden.

Door oefeningen te maken krijgt een kind een heel goed beeld van zijn eigen kunnen. Dit kan verbeterd en aangescherpt worden, om het maximale uit de Cito-toetsen op school te halen.

Met het oog op het belang van Cito-toetsen in het basisonderwijs, kan het goed zijn om met een Citotrainer aan het werk te gaan.

Doet school aan voorbereiding op de Cito-toets?

Je denkt misschien dat het veel tijd kost om met een Citotrainer aan de slag te gaan, terwijl een kind ook op school wordt voorbereid op de Cito-toets. Maar bedenk je dan dat niet alle scholen doen aan voorbereiding op de Cito-toets.

Sterker nog: de meeste lesmethodes in het basisonderwijs sluiten helemaal niet aan bij de Cito-toets. De leerkrachten geven lessen uit de methodes. De vraagstelling in die methodes is doorgaans anders dan de vraagstelling bij Cito-toetsen.

Voordelen

Daar zit dus een heel groot voordeel in aan het oefenen met een Citotrainer. Kinderen krijgen heel duidelijk een beeld  van wat er op de Cito-toets van ze wordt verwacht en kunnen daarnaar gaan handelen.

Andere voordelen van Citotraining zijn:

• Kinderen gaan nog een keer door alle stof heen die op de Cito-toetsen aan bod komt;
• Stof die onvoldoende wordt beheerst, kan getraind worden;
• Resultaten op alle vakgebieden zullen – bij voldoende oefening – omhoog gaan;
• De Cito-scores binnen het leerlingvolgsysteem gaan omhoog;
• De Cito-score op de Eindtoets van groep 8 zal een stuk hoger worden;
• Kinderen die een Citotrainer gebruiken hebben vaak veel meer zelfvertrouwen;
• Op tijd beginnen met oefenen neemt van tevoren al heel veel stress weg;
• Voldoende oefenen zal kinderen veel meer inzicht in strategieën geven.

Citotrainer voor alle groepen

Een Citotrainer is er in principe voor alle groepen. Niet alle ouders weten dat behalve de Cito in groep 8, er door het jaar heen ook allerlei Cito-toetsen worden afgenomen. Dat begint al in groep 1. Kinderen maken twee keer per jaar Cito-toetsen voor onder andere:

• Rekenen
• Technisch lezen
• Begrijpend lezen en woordenschat
• Spelling (werkwoorden en niet-werkwoorden)
• Technisch lezen

Soms nemen scholen ook voor studievaardigheden de Cito-toetsen af.

Toetsen Midden en Eind

Deze toetsen worden leerlingvolgsysteemtoetsen (lvs-toetsen) genoemd en lijken heel erg op de Cito Eindtoets. De resultaten worden per half jaar bijgehouden en bepalen het niveau van kinderen. Leerkrachten houden zo bij of een leerling op niveau blijft of afbuigt.

Voor het schooladvies naar de middelbare school wordt ook naar deze toetsen gekeken. Met name de scores van groep 6, groep 7 en groep 8 spelen een belangrijke rol.

Citotrainers voor alle groepen

Citotrainers kun je al vanaf groep 3 starten. Maar wanneer je pas later besluit een Citotrainer te gebruiken, is dat niet erg. Veel ouders wachten het eerst even af. Zien ze dat hun kind moeite heeft de lesstof bij te houden, dan stappen ze over op een Citotrainer. Die kun je heel goed naast de lesstof houden. Zodra een kind bepaalde items behandeld heeft op school, kunnen die met oefenmateriaal verstevigd worden.

Vaak kiezen ouders rond groep 6 voor een Citotrainer voor hun kind. Er is dan al veel lesstof behandeld en ook is duidelijk waar nog iets te leren valt. Kinderen die in groep 6 of groep 7 starten met een Citotrainer, doen dat vaak om hun Eindtoets ook goed te scoren.

Bureau Bijles heeft uitgebreide Citotrainers samengesteld voor kinderen op de basisschool. Er zijn oefenboeken beschikbaar voor kinderen vanaf groep 3. De oefenboeken van Bureau Bijles zijn zowel fysiek als digitaal leverbaar. Voor de afzonderlijke Citotrainers verwijzen we je hieronder door naar de betreffende pagina’s. Daarna vatten we kort een en ander voor je samen.

• Citotrainer groep 3
• Citotrainer groep 4
• Citotrainer groep 5
• Citotrainer groep 6
• Citotrainer groep 7
• Citotrainer groep 8
• Citotrainers begrijpend lezen (groep 6, 7 en 8)

Citotrainer voor groep 3

In groep 3 beginnen kinderen net met het leren lezen en schrijven. Los van die techniek wordt ook al gewerkt aan begrip. Zo doen kinderen in groep 3 toetsen voor begrijpend luisteren (deze worden later opgevolgd door begrijpend lezen) en leren ze ook al rekenen met contextsommen.

Een Citotrainer in groep 3 ondersteunt het leren van een kind aanzienlijk. Wat op school wordt aangeleerd kan thuis nog eens rustig worden toegepast.

Bekijk de Citotrainer Groep 3

Citotrainer voor groep 4

Nadat kinderen in groep 3 de basis hebben geleerd van het lezen en schrijven, is het in groep 4 de bedoeling dat er meer wordt toegepast. Kinderen duiken dieper in op de betekenis van teksten en woorden en gaan ook langzaam regels voor spelling en grammatica eigen maken. In groep 4 wordt bovendien een beroep gedaan op het technisch en begrijpend lezen.

Citotrainers in groep 4 sluiten moeiteloos aan bij de uiteenlopende lesstof.

Bekijk de Citotrainer Groep 4

Citotrainer voor groep 5

Zodra een kind naar groep 5 gaat, betreedt het langzaam de bovenbouw (hoewel groep 5 als middenbouw gezien wordt). Dat betekent dat de vaardigheden op het gebied van rekenen, taal en spelling in rap tempo worden uitgebreid. Kinderen worden taliger, er wordt meer begrip van hen verwacht bij het lezen en ook op het gebied van rekenen is er veel nieuws. Denk aan rekenen met kloktijden (digitaal en analoog), rekenen met breuken, verhoudingstabellen en langzaam steeds meer beginnen te cijferen.

De focus van Citotrainers in groep 5 ligt zeer breed. Van het leren rekenen met complexe sommen tot het begrijpen wat er met een tekst bedoeld wordt.

Citotrainer voor groep 6

In groep 6 gaat een kind steeds meer moeilijke sommen krijgen. De basis van het leren wordt steeds meer compleet gemaakt. Dat is te zien in de afwisseling van vakken en onderwerpen die in groep 6 voorbij komen. Kinderen leren rekenen met breuken, maar maken ook al kennis met kommagetallen, grote getallen en moeten complexe verhoudingen zien op te lossen.

Bij het begrijpend lezen wordt overigens ook een grote slag geslagen. Kinderen moeten oorzaak en gevolg kunnen benoemen, meningen en feiten kunnen onderscheiden, verwijs- en signaalwoorden kunnen duiden en de diepere betekenis van een tekst kunnen herleiden.

Al deze items kunnen prima getraind worden dankzij de Citotrainer in groep 6.

Citotrainer voor groep 7

Wanneer je in groep 7 begint met een Citotrainer, zal je kind veel stof behandelen en herhalen die het aangeleerd heeft gekregen.

Weggezakte vaardigheden worden weer opgehaald en je kind krijgt nieuwe vaardigheden en strategieën aangereikt. Door veelvuldig te oefenen zullen de vaardigheden dan ook zeker verbeteren.

Los van de Cito-toetsen in het Midden en Eind van het schooljaar, bereidt je kind zich ook nog eens voor op de belangrijke Entreetoets. Hoewel de Entreetoets niet verplicht is, nemen wel steeds meer scholen de Entreetoets af.

De Entreetoets duurt vijf dagdelen, behandelt rekenen, taal, begrijpend lezen, woordenschat en studievaardigheden en geeft alvast een inschatting van het eindniveau.

Sinds de Cito-toets is verplaatst naar april, wordt de score van de Entreetoets door veel scholen gebruikt bij het advies voor het voortgezet onderwijs.

Bekijk de Citotrainer Groep 7

Citotrainer voor groep 8

Er zijn ook veel kinderen die in groep 8 aan de Citotrainer gaan. Dat heeft dan vaak te maken met de Cito-toets. Zij willen deze belangrijke Cito oefenen voordat hij wordt afgenomen.

De Citotrainer in groep 8 bereidt ook nog voor op de toetsen binnen het leerlingvolgsysteem, maar daarvan maken kinderen in groep 8 er een stuk minder.

De Cito-toets wordt getraind, omdat de score nog bepalend kan zijn voor het schooladvies. Wanneer een schooladvies bijvoorbeeld laag uitvalt, kan bij een hogere Cito-score alsnog voor een hoger schoolniveau worden gekozen.

De Citotrainer voor groep 8 zet vaak nog meer in op de vraagstelling en behandelt vrijwel alles in meerkeuze, omdat de Cito-toets dat ook doet.

Bekijk de Citotrainer Groep 8

Inhoud van de Citotraining

Wat houdt zo’n Citotraining nu precies in? Welke onderdelen komen er aan bod en wat leert een kind allemaal?

Een Citotrainer heeft vooral als doel om stof te herhalen en te automatiseren. Het gaat vaak om een aantal zaken:

• Kan een kind de juiste gegevens uit de vraag halen (snapt het de context)?
• Kan een kind de juiste strategie toepassen om de opgave op te lossen?
• Kan een kind het antwoord op de juiste manier vertalen?

De Cito-toetsen staan er om bekend dat ze veel teksten bevatten. Daarin ligt een heel belangrijke vaardigheid verscholen, namelijk begrijpend lezen.

Begrijpend lezen betekent dat kinderen weten wat er van ze gevraagd wordt. Dat moeten ze laten zien in het oplossen van de opdracht. Bij rekenen zie je dat bijvoorbeeld heel sterk in de verhaaltjessommen (redactiesommen).

Citotraining voor rekenen

De Cito-toets bevat vooral veel opgaven rondom rekenen. Rekenen is heel belangrijk binnen de Cito-toets en komt iedere toetsdag terug. Soms zelfs twee keer.

Er is dan ook veel te doen op het gebied van rekenen.

Heel belangrijk: redactiesommen!

Vooraf is het goed om te weten dat de Cito-toets bijna alleen maar redactiesommen gebruikt. Redactiesommen zijn verhaaltjessommen. De kale som 750 : 250 = staat dan in een context. Bijvoorbeeld:

Vader heeft € 750 en verdeeld dat over enveloppen van € 250. Hoeveel enveloppen kan hij daarmee vullen?

Een kind moet dan zelf in staat zijn om de som 750 : 250 eruit te halen. Bij deze opgave is dat nog niet zo moeilijk, maar naarmate er meer strategieën bij komen kijken, wordt dat lastiger.

Een Citotrainer bereidt kinderen hier optimaal op voor.

In de volgende paragrafen worden de belangrijkste strategieën uitgelegd. Voor de volledigheid is er ook een voorbeeld van een redactiesom, zoals Cito ze laat oplossen, aan toegevoegd.

Procenten

Procenten komen heel veel terug op de Cito-toets. Een Citotrainer oefent dit dan ook bijna eindeloos. De strategie die het meeste terugkomt is door te kijken naar 100% en dan te gaan vergelijken met 10% of 1%

Bijvoorbeeld bij de volgende opgave.

In de showroom staat een auto voor € 22.500 te koop. De verkoper geeft Jack 7,5% korting. Hoeveel euro kost de auto dan?

Kinderen moeten eerst de som goed vertalen: € 22.500 – 7,5% van € 22.500. Hier gaan ze vaak de fout mee in, omdat kinderen 7,5% van € 22.500 wel berekenen, maar niet van € 22.500 afhalen (terwijl dat heel duidelijk in de vraag staat!).

Dan is de strategie dus eerst om 10% uit te rekenen € 2.250 en dan 7,5%. Dat is driekwart van € 2.250, dus € 1.687,50. Of langs de 1% (€ 225) en dat x 7,5.

Dat bedrag gaat van € 22.500 af, dus € 22.500 – € 1.687,50 = € 20.812,50.

Breuken en kommagetallen

Breuken en kommagetallen kunnen eigenlijk ook wel in één adem genoemd worden met procenten, omdat die drie heel dicht tegen elkaar aanliggen. Kinderen moeten immers de vertaalslag kunnen maken van breuk naar procent, maar ook van procent en breuk naar kommagetal.

Desondanks komen breuken en kommagetallen ook weer op allerlei manieren terug in de Cito-toets. Een Citotrainer oefent dat door getalbegrip te trainen, zoals:

Hier is een getallenlijn van 1 tot 2. Waar ligt de breuk 1¼?

Maar ook door redactiesommen als:

De kok gebruikt ½ liter melk in zijn soep. Hij vindt de soep nog niet romig genoeg en wil er nog 0,2 liter bij. Hoeveel liter gebruikt hij totaal?

Hier moet dus een breuk bij een kommagetal worden opgeteld. Kinderen moeten dan weten dat ½ hetzelfde is als 0,5 of dat 0,2 hetzelfde is als 1/5. Afhankelijk van de vraag wordt het antwoord verwacht in breuken of in kommagetallen.

Verder wordt er eindeloos getoetst op het optellen en aftrekken, delen en vermenigvuldigen van breuken. Dit zijn verschillende vaardigheden, die vooral door veel oefenen makkelijker worden.

Maten en gewichten

Ook maten en gewichten komen terug op de Cito-toets. Kinderen moeten een uitstekende kennis hebben van het metrieke stelsel. Niet alleen moeten ze kunnen bepalen hoeveel meter een kilometer is, ook oppervlakten en inhouden moeten moeiteloos berekend kunnen worden. Bijvoorbeeld bij deze som:

Een vrachtwagen heeft een laadruimte van 5 meter lang, 2,5 meter breed en 2 meter hoog. Wat is de inhoud in liters van deze vrachtwagen?

De oplossing vereist dus de inhoud berekenen (5 meter x 2,5 meter x 2 meter = 25 m3). Maar daarna moet ook 25 m3 nog worden omgezet in liters (dm3).

Tijd en geld

Rekenen met tijd en geld is een andere belangrijke categorie die op de Cito-toets aan bod komt. Een Citotrainer behandeld dit onderwerp altijd uitvoerig. Vaak worden treintijden gebruikt om met tijd te rekenen. Bijvoorbeeld in deze som:

Stijn moet de trein van 17.18 halen. Het is nu 16.57. Hoeveel minuten heeft hij nog voor de trein vertrekt?

Kinderen moeten dan beseffen dat een uur 60 minuten heeft en dus niet doorrekenen tot 100! Dat gaat vaak verkeerd, waardoor een antwoord niet meer klopt.

Met het oog op rekenen met geld wordt vaak gebruik gemaakt van delen van gehelen. Bijvoorbeeld:

De bakker verkoopt een hele taart voor € 16,- Hij verdeelt de taart in 8 stukken. Moeder koopt 3 stukken van deze taart. Wat moet zij betalen?

Dan moet eerst 16 door 8 worden gedeeld en dan nog keer 3 worden gedaan.

Conclusie

Zeker als gekeken wordt naar rekenen op de Cito-toets, blijkt dat veel kinderen moeite hebben met de vele handelingen die ze moeten doen om één som op te lossen.

Het kost tijd, maar vereist ook inzicht.

Wanneer je de prijs van een auto moet berekenen met de korting erover, moet je niet alleen de korting berekenen.

Als gevraagd wordt wat drie stuks taart kosten van een taart die normaal € 16 kost en in 8 stukken is verdeeld, moet je niet alleen één stuk uitrekenen.

Dat is wat wel vaak gebeurt bij kinderen die dit niet  veel geoefend hebben. Vandaar dat een Citotrainer voor deze kinderen enorm veel verschil kan maken. Het is namelijk vaak zo dat kinderen het op zich snappen en toe kunnen passen, maar het gewoon niet zien.

En daar worden ze op afgerekend.

Citotraining voor taal

Taal is het andere onderwerp dat op de Cito-toets veelvuldig wordt behandeld. Taal wordt verdeeld over verschillende vakken, die we hieronder benoemen.

Woordenschat

Een heel belangrijk vak is woordenschat. De Cito-toets toetst de kennis die kinderen hebben van woorden. Weten ze bijvoorbeeld wat het woord ‘trammelant’ betekent, of kennen ze het woord ‘carnivoor’?

Het is altijd de vraag welke woorden Cito oefent, maar een Citotrainer helpt kinderen wel om de woordbetekenis te vinden. Zeker woorden die ze nog niet kennen en leren door de Citotrainer, zijn een groot voordeel.

Begrijpend lezen

Waar woordenschat puur de kennis van woorden toetst, toetst begrijpend lezen het begrip dat kinderen hebben van een tekst. En daar hoort ook nog een stukje woordenschat bij. Want de betekenis van woorden die je nog niet kent, kun je vaak vinden door de tekst goed te lezen. Een stukje vooruit lezen of een stukje terug lezen, zoeken naar verwijswoorden en synoniemen… Het zijn allemaal te oefenen vaardigheden die helpen om een betekenis te herleiden.

Verder toetst de Cito-toets begrijpend lezen of kinderen het doel van de schrijver bij een tekst kunnen bepalen en wat de hoofdgedachte en bijzaken zijn.

Cito-trainer voor spelling

Spelling wordt ook getoetst op de Cito-toets. Er wordt dan onderscheid gemaakt tussen grammatica en werkwoorden. Zo komen bij grammatica de regeltjes aan de orde van ’t ex-kofschip en moeten kinderen bepalen of een woord met d of t geschreven dient te worden of (in de verleden tijd) met dubbel d of dubbel t.

Ook moeten kinderen aan kunnen geven welke woordsoorten en zinsdelen er in een tekst staan. Denk aan onderwerp, persoonsvorm en werkwoordelijk gezegde, maar ook aan lijdend voorwerp, bijvoeglijk naamwoord en persoonlijk voornaamwoord.

Kennis over deze woorden is prima te oefenen met een Citotrainer. Herhaling zal daarin heel veel verschil kunnen maken.

Herhalen doe je met een Citotrainer

Het werken met een Citotrainer biedt veel voordelen. Kinderen leren de belangrijkste vaardigheden, regels en strategieën goed in en kunnen deze moeiteloos toepassen tijdens de echte toets.

Oefenen kan het hele jaar door en hoeft echt niet alleen voor de Cito-toets. Het is zelfs beter om het over het jaar heen uit te spreiden, omdat je dan zal merken dat een kind het ook op school beter gaat doen.

Herhaling is nu eenmaal erg belangrijk.

Online of offline de Cito-toets oefenen

Er is aardig wat materiaal te vinden om de Cito-toets te trainen. Zowel op het internet als op papier. Wat is nu handig?

In principe is oefenen sowieso handig. Of je nu kiest voor een oefenboek of software op de computer. Het gaat erom dat kinderen oefenen. Toch heeft Bureau Bijles gekozen om in de eerste instantie een papieren versie van een Citotrainer uit te geven. Daarvoor zijn de volgende redenen:

• De Cito-toets zelf wordt ook in een papieren vorm uitgegeven (online de Cito-toets maken loopt vaak toch niet helemaal zoals gepland en veel scholen kiezen dan toch voor de papieren versie);
• Kinderen kunnen zich beter concentreren op een oefenboek dan digitaal;
• Navraag leert dat de voorkeur uitgaat naar oefenmateriaal op papier.

Desondanks is het oefenmateriaal van Bureau Bijles ook digitaal te verkrijgen. Het betreft dezelfde oefeningen als in de oefenboeken, maar dan voor op een beeldscherm. Prima te gebruiken op een computer, laptop of tablet.

Op die manier is er voor iedereen wel iets te vinden en kan iedereen de Cito trainen.

Oefenen voor de Cito-toets

Wil jij dat je kind de belangrijkste vaardigheden goed inoefent? Wil jij weten hoe je kind de Cito-toets zou maken? Wil jij zorgen dat je kind meer zelfvertrouwen krijgt met betrekking tot de Cito-toets?

Dan heb je kunnen lezen dat Citotraining loont. Wacht niet langer en bestel vandaag nog ons uiterst professionele oefenmateriaal voor de Cito-toets. Al ruim 2.000 mensen gingen je voor.

Digitale versie:

Bestel onze Cito-trainer

Bestel de Entreetoets-trainer

Fysieke versie: