Wat leer je in groep 4?

De kernvakken lezen, schrijven en rekenen krijgen ook in groep 4 nog volop de aandacht. De vakken worden echter wel uitgebreider. De basisvaardigheden van het leren lezen, schrijven en spellen dienen dan ook goed aanwezig te zijn. Ze zijn een voorwaarde om van groep 3 door te kunnen stromen naar groep 4.

Als vanzelfsprekend pakt groep 4 de draad van groep 3 op, om door te bouwen richting groep 5. Zo wordt tegemoet gekomen aan de doorgaande leerlijn die de overheid verplicht heeft. De uiteenzetting hieronder helpt je om als ouder zicht te krijgen op wat dit voor je kind betekent. We leggen zoveel mogelijk uit en geven je tips om je kind te ondersteunen.

Wil je meer lezen over de toetsen in groep 4? Bekijk dan ons artikel over de Cito-toets groep 4 oefenen.

Technisch lezen

Het leren lezen heet vanaf nu technisch lezen. In plaats van woorden en klanken, wordt er nu volop in zinnen gelezen. De AVI-toets wordt halverwege groep 4 afgenomen en het is dan de bedoeling dat kinderen op M4 niveau scoren. Aan het einde van groep 4 wordt E4 verwacht. De meeste kinderen halen dit wel en komen zelfs verder.

Het technisch lezen verschilt van groep 3 omdat de teksten langer worden en de verhaallijnen complexer. Het taalgebruik is diverser dan in groep 3. Dat maakt de teksten doorgaans wel aantrekkelijker.

Woordenschat

Doordat het taalgebruik diverser wordt, neemt ook de woordenschat van kinderen toe. Ze komen in de teksten woorden tegen die ze mogelijk nog niet kennen, maar die ze door de context van het verhaal wel zullen begrijpen en interpreteren.

Tip: Help je kind nieuwe woorden te kennen door samen de betekenis te achterhalen. Nieuwe woorden moeten ook nog af en toe herhaald worden.

Begrijpend lezen

In groep 4 is ook volop aandacht voor een ander belangrijk vak: begrijpend lezen. (Sommige scholen beginnen hier ook al in groep 3 mee, al wordt het dan nog vaak weggeschreven onder begrijpend luisteren.)

Om goed te kunnen begrijpend lezen is het erg belangrijk dat kinderen in staat zijn tot technisch lezen. Wanneer dat niet lukt, is het begrijpen van een tekst erg moeilijk. Bij begrijpend lezen gaat het er namelijk om dat kinderen verbanden begrijpen die zich afspelen tussen woorden en zinnen.

Vragen die kinderen zeker moeten kunnen beantwoorden over de teksten die ze lezen zijn de volgende:

• Waar gaat de tekst over? Waar gaat het verhaal over?
• Om wat voor soort tekst gaat het? (Is het een recept, een verhaal, een brief of een instructie?)
• Wat is het doel  van de schrijver? (Wil die je amuseren of juist informeren?)

Om dit soort beginnende vragen voor begrijpend lezen goed te kunnen beantwoorden, worden in de lessen begrijpend lezen diverse leesstrategieën aangeleerd. Hieronder sommen we de leesstrategieën op die in groep 4 aan bod komen.

• Het onderwerp van de tekst achterhalen door naar de titel te kijken of naar de plaatjes. Ook de kennis die kinderen al over het onderwerp hebben kan hierbij meespelen. Dit wordt voorkennis genoemd.
• Verwijswoorden uit de tekst koppelen aan de antecedenten. Naar wie verwijst het woordje ‘ze’ in de tekst? En wie wordt bedoeld met ‘hij’?
• Informatie filteren uit een tekst en woordbetekenissen achterhalen, zoals bij woordenschat het geval is.
• Teksten van elkaar kunnen onderscheiden. Een nieuwsbericht is iets anders dan een interview en een instructie is niet hetzelfde als een verhalende tekst. Ook de doelen van de auteur zijn anders.

Veel ouders weten niet hoe essentieel begrijpend lezen is voor de ontwikkeling van de kinderen. Dat is niet vreemd, want er is vaak geen vak dat echt “begrijpend lezen” heet. Meestal wordt het vak aangeboden onder taal en wordt het ook niet los getoetst. En dat terwijl er wel twee keer per jaar een Cito-toets voor begrijpend lezen wordt afgenomen in groep 4. Wil je zeker weten dat je je kind goed voorbereidt op begrijpend lezen? Bekijk dan ons oefenboek voor begrijpend lezen in groep 4.

Tip: Ook bij begrijpend lezen geldt dat het vooral een kwestie is van lezen en leesmotivatie. Dus wees een goed voorbeeld, lees boeken en lees vooral samen. Ook over boeken praten helpt om de vaardigheden voor begrijpend lezen te activeren.

Spelling in groep 4

De niet-klankzuivere woorden gaan een veel grotere rol spelen bij het spellen in groep 4. Dat zijn woorden die niet zo geschreven worden zoals je ze uitspreekt. Het zijn woorden als ‘hond’ en ‘eend’, waarbij je op het einde een ‘t’ hoort, maar een ‘d’ schrijft. Ze verschillen van klankzuivere woorden als ‘vis’ en ‘hek’ die je wel precies zo schrijft als dat je ze hoort.

Niet-klankzuivere woorden zijn complexer dan klankzuivere woorden. Er zijn allerlei regels aan verbonden. Om het voor kinderen vanaf groep 4 makkelijker te maken, zijn er categorieën ontwikkeld. In elke categorie valt een aantal woorden onder te schrijven. In totaal zijn er behoorlijk wat categorieën, maar het hangt wel van de lesmethode af hoeveel.

In groep 4 leren de kinderen deze spellingcategorieën:

• Woorden met vaste tekencombinaties, zoals –sch–, –eer/oor/eur–, –aai/ooi/oei–, –eeuw/ieuw/uw– en –ng/nk–;
• Medeklinkerclusters, zoals –schr–, –mst– en –cht–.
• Woorden met een stomme –e– (een ‘e’ die klinkt als ‘u’), zoals ‘geheim’ en ‘dakje’.
• Woorden met open lettergrepen (kopen);
• Woorden met gesloten lettergrepen (koppen);
• Weetwoorden, zoals ei/ij, c/k, g/ch en au/ou (woorden die je moet onthouden, omdat er geen regel voor is);
• Beginnende interpunctie, zoals hoofdlettergebruik, punten, vraagtekens en uitroeptekens.

Rekenen in groep 4

Natuurlijk wordt er ook weer volop gerekend in groep 4. De vaardigheden van groep 3 dienen als basis in orde te zijn om de kennis verder uit te bouwen. In groep 4 leren kinderen optellen en aftrekken met grotere getallen. Het klokkijken krijgt een extra dimensie doordat er kwartieren worden aangeleerd. Een ander belangrijk item waar groep 4 om bekend staat is het tafeldiploma.

Tafels leren in groep 4

Omdat de bewerkingen in groep 5 en hoger zo’n belangrijke rol gaan spelen bij het rekenen, wordt er in groep 4 volop ingezet op de tafels oefenen. Door de tafels te oefenen automatiseren kinderen sommen die ze veel nodig hebben. Het tafeldiploma wordt doorgaans in groep 4 volledig doorlopen. In groep 5 wordt dan nog de tafel van 11 en 12 toegevoegd.

Het oefenen van de tafels gebeurt zowel op school als thuis. Veel scholen zullen een tafelkaart mee naar huis geven, zodat je die op het toilet of in de slaapkamer op kan hangen. Kinderen die goed oefenen en de tafels kunnen opdreunen, krijgen op de meeste scholen een tafeldiploma. Voor het behalen  van elke tafel wordt dan een klein feestje gevierd.

Tip: lees ons artikel over spelletjes om de tafels te oefenen met je kind om samen de tafels eigen te maken.

Lesstof rekenen in groep 4

Een compleet overzicht van alle lesstof op het gebied van rekenen in groep 4 zetten we voor je op een rijtje:

• De telrij tot 100 kennen;
• Optellen en aftrekken tot 100;
• Optellen en aftrekken tot en met 20 automatiseren;
• Splitsen;
• Redactiesommen (contextsommen of verhaaltjessommen);
• Meten en wegen (introductie van centimeters, liters en kilogrammen);
• Klokkijken met hele uren, halve uren en kwartieren;
• Rekenen met tijd, zoals dagen en datum;
• Rekenen met geld (munten aan een geldbedrag koppelen, briefgeld tot en met 100 euro en boodschappen kunnen doen);
• Tafels.

Thuis oefenen met taal en rekenen in groep 4?

Twee keer per jaar neemt de leerkracht de Leerling in Beeld of Cito-toets in groep 4 af. Wil jij zeker weten dat je kind hier laat zien wat hij in zich heeft? Of wil je voorkomen dat je kind een achterstand oploopt? Bekijk dan ons uitgebreide artikel over de Cito-toets groep 4 oefenen.

Wereldoriëntatie

De kernvakken taal, rekenen en begrijpend lezen worden afgewisseld met wereldoriëntatie. Op veel scholen is daar in groep 4 volop aandacht voor. Wereldoriëntatie houdt dan het volgende in:

• Aardrijkskunde (ruimte);
• Geschiedenis (tijdvakken);
• Natuur en techniek;
• Mens en maatschappij (samenleving)

De meeste scholen hanteren hier lesmethodes voor, zoals Blink, Code D, Argus Clou Meander (aardrijkskunde), Brandaan (geschiedenis), Naut (natuur en techniek) en TopOntdekkers. Er zijn ook scholen die in thema’s werken en varen op de kerndoelen. Zij geven zelf invulling aan wereldoriëntatie.

De wereld verkennen

In groep 4 verkennen de kinderen de wereld om zich heen aan de hand van allerlei onderwerpen. Ze leren over tijdsaanduidingen (verleden, geschiedenis, vroeger en nu), maar ook over het eigen lichaam, gebouwen, voortplanting en chemische en natuurkundige elementen. Afhankelijk van of de school een religie aanhangt en een godsdienstmethode aanbiedt, is er bij wereldoriëntatie ook aandacht voor godsdienst, cultuur en feest.

Bij wereldoriëntatie wordt uitgegaan van de kerndoelen die door SLO en Tule zijn opgesteld.

Creativiteit en expressie

Er is aandacht voor creativiteit en expressie in groep 4. Kinderen maken kennis met beeldende vorming, drama, dans, muziek, maar verdiepen zich ook in cultureel erfgoed. In  groep 4 is specifiek aandacht voor het ritme en de maat bij muziek en het visualiseren van mensen en dieren in hun lichaamsvorm en bewegingen.

Bewegingsonderwijs

Twee uur per week krijgen kinderen in groep 4 bewegingsonderwijs, waarbij ze zowel bewegingsvormen als spel eigen maken. Ze maken koprollen, zwaaien vanaf een verhoging of vanaf de ringen en weten goed tot landing te komen. Ook klimmen en klauteren staat centraal.

De leerdoelen voor bewegingsonderwijs zijn ook door SLO en Tule opgesteld. De meeste scholen hebben een vakspecialist voor gym in huis, al zijn er ook veel leerkrachten die zelf bevoegd zijn om gymlessen te geven.

Thuis oefenen voor groep 4

Ben je bang dat je kind uitvalt in  groep 4? Of wil je juist voorkomen dat je kind een achterstand oploopt op school? Je bent niet de enige. Veel ouders gebruiken onze oefenboeken om samen met hun kind op niveau te blijven. De oefenboeken van Bureau Bijles kenmerken zich door een ruime hoeveelheid aan opgaven. Met twee keer per week een minuut of tien tot twintig lukt het goed om je kind bij te laten blijven en misstanden tijdig aan de kaak te stellen.